فصلنامه نفس
سال سوم شماره 3 (پاییز 1395)

عناب به دلیل خواص موسیلاژی برای گلودرد در طب سنتی استفاده می شود و از آن جایی که حاوی ویتامین های A، C وپتاسیم زیادی می باشد موجب تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از عفونت می شود، بنابراین در جلوگیری از سرماخوردگی و سرفه کمک می کند. میوه عناب حاوی مواد فعالی است که رادیکالهای آزاد را برداشت می کند و به همین دلیل به عنوان آنتی اکسیدان محسوب می شود. درطب سنتی نیزعناب به عنوان برطرف کننده سرفه و گرفتگی صدا توصیه شده و آن را جهت برطرف کردن گرفتگی صدا و رفع تشنگی مفید دانسته اند. عدس منبع غنی از ساپونین ها می باشد. ساپونین ها خلط آور هستند و به عنوان ضدسرفه استفاده می شوند. طبق تحقیقات صورت گرفته کاسنی وگشنیز برای تب وسرماخوردگی  مفید می باشند.

نگرش بیماران مبتلا به سرطان و خانواده های ایشان از نظر دانستن حقیقت، به ویژه در زمان پیشرفت بیماری، متفاوت است. بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان در ایران از بیماری خود مطلع نیستند. گاهی به خواست بستگان بیمار حقایق از خود بیمار پنهان نگه داشته می شود. هدف این مطالعه بررسی تفاوت نگرش و آگاهی بیماران ایرانی و خانواده‌های ایشان در خصوص افشای حقیقت مراحل انتهایی بیماری، فرد آگاهی دهنده و زمان مناسب آن بود. این مطالعه به روش آینده‌نگر - مشاهده ای در پژوهشکده سل و بیماری های ریوی بیمارستان مسیح دانشوری انجام شد. پرسشنامه ای شامل اطلاعات دموگرافیک و بالینی به 104 شرکت کننده داده شد (70 بیمار و 34 نفر بستگان بیمار). تمامی همراهان بیمار و حدود 82% بیماران از بیماری آگاه بودند. نگرش بیماران با خانواده‌ها در خصوص افشای حقیقت متفاوت بود. بیماران مبتلا به سرطان بیشتر از اعضای خانواده ایشان عقیده داشتند که بیمار باید درمراحل انتهایی بیماری از حقیقت مطلع گردد (5/98% در مقابل 9/5%، 0001/0=P). همچنین، تمامی بیماران تمایل داشتند اطلاعات در خصوص مراحل انتهایی بیماری را از زبان پزشک معالج خود و بلافاصله بشنوند ولی بیشتر خانواده‌ها (9/52%) موافق بودند که در صورت بدتر شدن بیماری، حقیقت باید از طریق خانواده و به تدریج به بیماران گفته شود (0001/0=P value). آنالیز لجستیک اطلاعات هر دو گروه بیماران و خانواده های ایشان نشان می دهد که تفاوتی در نگرش دو گروه با توجه به جنسیت، سن و سطح تحصیلات وجود نداشته است. مطالعه ما نشان می‌دهد که نگرش بیماران ایرانی مبتلا به سرطان با خانواده ایشان در خصوص حقیقت‌گویی متفاوت است. پزشکان با فهم این موضوع باید توجه بیشتری به مهارت‌های افشای حقیقت تشخیص سرطان داشته باشند.

پیوند قلب یکی از مهمترین و حیاتی ترین انواع پیوند عضو در انسان محسوب می گردد و لذا شناخت نتایج درمانی به ویژه کیفیت زندگی و بازگشت به کار و نیز عوامل موثر بر آن اهمیت بسزایی دارد. این مطالعه به منظور بررسی ارتباط بازگشت به کار و کیفیت زندگی در بیماران بعد از پیوند قلب انجام شده است.

در این مطالعه که به صورت مقطعی توصیفی انجام گردید، تعداد 87 مورد از بیماران تحت پیوند قلب در بیمارستان مسیح دانشوری، به صورت در دسترس انتخاب شدند و کیفیت زندگی آنها به وسیله پرسشنامه SF-36 بررسی گردید و ارتباط عوامل مختلف با آن ارزیابی شد.

نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان دادند که در افراد با بازگشت به کار در 9/97% (46نفر) موارد نمره کیفیت زندگی بالاتر از 50 از  کل امتیاز 100 و در 1/2% (1) نفر نمره کیفیت زندگی پایین‌تر یا مساوی50 از نمره کل 100 امتیاز بود. در افراد بدون بازگشت به کار در 40% (6 نفر) نمره کیفیت زندگی پایین‌تر یا مساوی 50 از نمره کل 100 و در 60% (9 نفر) نمره کیفیت زندگی بالاتراز 50  ازنمره کل 100 بود. بین بازگشت به کار بعد از پیوند و نمره کیفیت زندگی رابطه آماری معناداری وجود داشت (P=0.0001). در افراد با بازگشت به کار ،متوسط تعداد روزهای غیبت از کار در ماه بعد از پیوند 15/1±54/2 روز و متوسط تعداد روزهای غیبت از کار در ماه قبل از پیوند 59/5±34/12 روز بود. در افراد با  بازگشت به کار بعد از پیوند،  بین تعداد روزهای غیبت از کار در ماه و کیفیت زندگی رابطه معنی‌داری وجود نداشت (P=0.323).

در مجموع بر اساس نتایج حاصله از این مطالعه چنین استنباط می شود که بازگشت به کار و کیفیت زندگی در بیماران در فاز بعد از پیوند قلب ارتباط آماری معناداری دارند و لذا فراهم آوردن شرایط بازگشت به کار ور ارتقای کیفیت زندگی بیماران تحت پیوند قلب توصیه می گردد.

بی خوابی در بین افراد مبتلا به بیماری مزمن ریوی اختلالی شایع می باشد و بیشتر بیماران از تاخیر شروع خواب، بیدار شدن های متعدد در طول خواب و خواب آلودگی در طول روز، که کیفیت زندگی آنها را پایین می آورد، شکایت دارند. در این مطالعه مشکلات خواب و سلامت روان بیماران انسدادی مزمن ریوی (COPD) بستری در بیمارستان بررسی و ارتباط این دو  با توجه به وضعیت دموگرافیک بیماران مورد ارزیابی قرار گرفت.

نمونه این پژوهش شامل 850 بیمار COPD بستری در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در سال 1395-1394 بود. پرسشنامه های اطلاعات دموگرافیک، کیفیت خواب پیتزبورگ و سلامت روان، که پایایی آن در همین پژوهش 73/0 برآورد شد، از بیماران اخذ و سپس اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های t مستقل، تحلیل واریانس یک راهه، تحلیل واریانس دوراهه و همبستگی پیرسون به وسیله نرم افزار آماری SPSS-22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

6/53 درصد پاسخ دهندگان را زنان و 4/46 درصد را مردان تشکیل می دهند. میانگین سنی   5/16± 88/53 سال بوده است. 5/35% بیماران مبتلا به مشکلات خفیف خواب، 2/26% مبتلا به مشکلات متوسط خواب و 9/5% مبتلا به مشکلات شدید خواب بودند. از نظر وضعیت سلامت روان، 2/33% افراد دچار مشکلات خفیف، 7/25% دچار مشکلات متوسط و 7/4% دچار مشکلات شدید بودند. بین سنین مختلف تفاوت معناداری در زمینه اضطراب (P.V=0.01)  و ناتوانی در کنترل نگرانی (P.V= 0.05) مشاهده شد، اما بین سنین مختلف در زمینه افسردگی تفاوتی معنی داری مشاهده نشد.  بین خواب مفید و اضطراب، اختلال خواب و اضطراب، نمره کل خواب و اضطراب، اختلال خواب و افسردگی، اختلال در عملکرد روزانه و افسردگی، همبستگی مثبت و معنادار وجود داشت. بیشترین شدت همبستگی بین نمره کل کیفیت خواب با نمره کل سلامت روان بود.

در بیماران مبتلا به COPD، نمرات اختلال خواب، اختلال عملکرد روزانه، اضطراب، افسردگی و سلامت روان بین زنان و مردان متفاوت بود. به طوری که زنان بیش از مردان دچار مشکلات خواب و سلامت روانی بودند. با توجه به نتایج فوق، توجه و بررسی سلامت روان و کیفیت خواب در بیماران COPD حایز اهمیت فراوان است. در واقع مراقبت بالینی و درمان همزمان جسم و روان یک ضرورت بنظر میرسد.

در کشور ایران مناطق محروم و دور افتاده متعدد ی وجود دارند که پزشکی از راه دور می تواند این امکان را فراهم آورد که ساکنین این مناطق از خدمات بهداشتی درمانی موجود در مراکز درمانی پیشرفته استفاده کنند. از آنجایی که انجام معاینات بالینی در تصمیم گیری جهت تشخیص و درمان بیماران از اهمیت ویژه ای برخوردار است، برای ارایه خدمات از طریق پزشکی از راه دور نیاز به اثبات قابل اعتماد بودن این معاینات وجود دارد.
لذا در این مطالعه به بررسی توافق معاینات شکم بیماران با استفاده از سیستم پزشکی از راه دور با معاینه از طریق بالین در بیمارستان مسیح دانشوری پرداختیم. دو روش معاینه از راه دور و بر بالین برای بیمارانی که به صورت تصادفی انتخاب میشدند و فرم رضایت نامه کتبی را امضا میکردند انجام شد. برای انجام معاینات، پزشکی که بر بالین بیمار حضور داشت معاینات بیماران شامل مشاهده و سمع ولمس را برای پزشک از راه دور انجام میداد. پزشک از راه دور به طور همزمان از طریق ویدیو کنفرانس معاینات پزشک اول را مشاهده و سمع میکرد و نتایج معاینات را در پرسشنامه ای ثبت میکرد. در مرحله بعد پزشک از راه دور خود بر بالین بیماران حاضر میشد ومجددا معاینات شکم را انجام میداد و در پرسشنامه دیگری ثبت میکرد.
چهل وهفت بیمار وارد مطالعه شدند که 22 متغیر(معاینه) برای هر بیمار مورد مطالعه قرار گرفت . از میان 22 متغیر مورد بررسی 20 مورد(90.9%) توافق عالی(کاپا بین 0.8-1)بین معاینه از راه دور ونزدیک وجود داشت. مطالعه حاضر نشان میدهد دو روش معاینه شکم (تله مدیسین و بر بالین بیماران)دارای توافق بالایی میباشد که این مسئله میتواند با اثبات قابلیت اطمینان به معاینات از راه دور باعث همکاری بیشتر پرسنل مراقبت های پزشکی و در نتیجه افزایش پتانسیل گسترش سیستم پزشکی از راه دور شود.